عید نوروز چیست؟

نوروز، جشن باستانی آغاز بهار و سال نو ایرانی، فراتر از یک مناسبت تقویمی است؛ جشنی است برای نو شدن، امید، و پیوند دوباره با طبیعت و یکدیگر. با شکفتن شکوفه‌ها و تازه‌شدن هوا، دل‌ها هم به شوق می‌آیند. آیین‌هایی چون خانه‌تکانی، سفره‌ی هفت‌سین و دیدوبازدید، فرصتی‌اند برای پاک‌سازی، بازنگری و آغاز دوباره. نوروز یادآور آن است که هر پایانی، می‌تواند آغازی روشن باشد.

پیدایش نوروز

درباره‌ی منشأ نوروز روایت‌های مختلفی وجود دارد. با این حال، با استناد به آثار شاعران و نویسندگان بزرگی چون فردوسی، عنصری، بیرونی و طبری، می‌توان ریشه‌ی این جشن را به دوران پادشاهی جمشید نسبت داد. ابوریحان بیرونی، دانشمند بزرگ ایرانی، نوروز را نه‌تنها به جمشید بلکه به زمان‌های بسیار دورتر مرتبط می‌داند. این نشان می‌دهد که نوروز از دیرباز بخشی از هویت ملی و فرهنگی ایرانیان بوده و نمادی از پیوند عمیق تاریخ و طبیعت است.

نوروز در دوران معاصر

امروزه، نوروز در کشورهایی مانند ایران، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان و چندین کشور دیگر به‌عنوان یک جشن ملی گرامی داشته می‌شود. اهمیت این جشن به حدی است که سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ آن را به‌عنوان «روز بین‌المللی نوروز و فرهنگ صلح» ثبت کرد. بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان این جشن ۳,۰۰۰ ساله را پاس می‌دارند و با مراسمی مانند چیدن سفره‌ی هفت‌سین و دیدوبازدیدهای نوروزی، سنت‌هایشان را زنده نگه می‌دارند. نوروز نه فقط تجلی زیبایی‌های طبیعت، بلکه فرصتی برای تحکیم پیوندهای خانوادگی و اجتماعی است.

به نقل از سایت nationalgeographic.com:

Nowruz, the Persian New Year, is a 3,000-year-old celebration of spring, rooted in the ancient religion of Zoroastrianism. It begins on the first day of the Iranian calendar, usually on or around 20 March, or Spring Equinox, and lasts for 13 days. With deep reverence for fertility, nature and new beginnings, it’s celebrated by around 300 million people across Iran, Azerbaijan, Afghanistan and Central Asia, as well as in Kurdish, Turkic Uyghur and Parsi communities worldwide.

نوروز، سال نو ایرانی، جشنی سه هزار ساله بهار است که ریشه در آیین کهن زرتشتی دارد. از اولین روز تقویم ایرانی، معمولاً در 20 مارس یا حوالی اعتدال بهاری آغاز می شود و به مدت 13 روز ادامه دارد. با احترام عمیق برای باروری، طبیعت و آغازهای جدید، حدود 300 میلیون نفر در سراسر ایران، آذربایجان، افغانستان و آسیای مرکزی و همچنین در جوامع کرد، ترک اویغور و پارسی در سراسر جهان جشن می گیرند.

فلسفه‌ی نوروز

در فرهنگ ایرانی، نوروز نماد تجدید حیات و آغاز سالی پر از امید است. در متون کهن، جمشید پادشاه پیشدادی ایران، بر اساس دستور اهورامزدا، با اهریمن مقابله کرد و ایران را از قحطی و تاریکی نجات داد. این روایت نشان‌دهنده‌ی پیروزی امید و نیکی بر دشواری‌هاست. از همین رو، نوروز فقط یک جشن نیست، بلکه یادآور آغاز دوباره و پذیرش نور امید در زندگی است.

چهارشنبه‌سوری؛ جشنی برای بدرود با گذشته

چهارشنبه‌سوری را می‌توان شروع جشن‌های نوروزی دانست. این مراسم در غروب آخرین سه‌شنبه‌ی سال برگزار می‌شود، جایی که مردم با روشن کردن آتش، خود را برای استقبال از سال نو آماده می‌کنند. پریدن از روی آتش و خواندن جمله‌ی «زردی من از تو، سرخی تو از من» نمادی از دور شدن غم‌ها و جذب انرژی مثبت است. این مراسم نه‌تنها فرصتی برای دورهمی‌های خانوادگی است، بلکه یادآور پیوند عمیق فرهنگ ایرانی با طبیعت است.

خانه‌تکانی؛ نشانه‌ی نزدیک شدن نوروز

همین که نام نوروز به میان می‌آید، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد، خانه‌تکانی است! از شستن پرده‌ها گرفته تا گردگیری گوشه‌های خانه، همه در تکاپوی نو کردن محیط زندگی‌شان هستند. اما این کار فقط تمیز کردن خانه نیست؛ بلکه فرصتی است برای پاک کردن ذهن از افکار منفی و ورود انرژی‌های مثبت به سال جدید. درست مثل باز کردن پنجره‌ها برای ورود نور و هوای تازه!

هفت‌سین؛ سفره‌ای پر از امید

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های نوروز، چیدن سفره‌ی هفت‌سین است. هر خانواده سلیقه‌ی خاص خود را دارد، اما چند چیز همیشه در این سفره پیدا می‌شود:

• سبزه: نماد سرسبزی و زندگی
• سیب: نماد سلامتی
• سمنو: نشانه‌ی برکت و فراوانی
• سیر: برای دور کردن چشم بد
• سرکه: نماد صبر و شکیبایی
• سکه: امید به رزق‌وروزی بیشتر
• سنجد: نماد عشق و محبت

بسیاری آیتم‌های دیگری مثل آینه، قرآن، تخم‌مرغ رنگی و شمع را هم روی سفره می‌چینند تا زیبایی آن را دوچندان کنند.

دعای تحویل سال

خانواده‌های ایرانی با شادی و خوشحالی دور سفره‌ی هفت‌سین جمع می‌شوند و دعای تحویل سال را می‌خوانند:

یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر الیل و النهار، یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال.

این دعا آرزوی تحولی مثبت در سال جدید را بیان می‌کند.

عیدی دادن و گرفتن؛ شیرین‌ترین رسم نوروز

یکی از بخش‌های هیجان‌انگیز نوروز، عیدی گرفتن و دادن است! کودکان با شور و شوق منتظر دریافت عیدی از بزرگ‌ترها هستند و بزرگ‌ترها هم با عشق، اسکناس‌های نو را در لابه‌لای قرآن گذاشته و به کوچکترها هدیه می‌دهند. این رسم نه‌تنها شادی را بین نسل‌ها منتقل می‌کند، بلکه نشانه‌ای از محبت و پیوندهای خانوادگی است.

کشور عزیزمان ایران با پیشینه‌ای چند هزار ساله، سرشار از جشن‌ها و آیین‌هایی است که ریشه در فرهنگ و تاریخ غنی این سرزمین دارند. این مناسبت‌ها شامل جشن‌های روزانه، ماهانه و فصلی هستند که هر کدام آداب و اهداف خاص خود را دارند. برای آشنایی بیشتر با این آیین‌های کهن، پیشنهاد می‌کنیم با جشن های اصیل ایران باستان آشنا شوید و نگاهی به میراث فرهنگی نیاکان‌مان بیندازید.

دیدوبازدید؛ بهانه‌ای برای باهم بودن

عید یعنی فرصت دیدار با عزیزان. از بزرگ‌ترها شروع می‌شود و بعد جوان‌ترها به دیدار هم می‌روند. کلی حرف، خنده و پذیرایی‌های خوشمزه، که همه‌ی این‌ها نوروز را زیباتر می‌کند!

سفرهای نوروزی؛ لذت کشف مکان‌های جدید

تا تعطیلات عید شروع می‌شود، خیلی‌ها کوله‌بار سفر می‌بندند. شمال با جنگل‌های سرسبزش، جنوب با سواحل گرم و مهمان‌نوازش، کویر با سکوت و زیبایی بی‌نظیرش؛ هر جایی که حس خوبی بدهد، مقصدی جذاب برای نوروز است. گرچه شلوغی‌های مسیر بخشی از این تجربه است، اما سفرهای نوروزی خاطراتی ماندگار می‌سازند.

سیزده‌بدر؛ بدرقه‌ی تعطیلات با طبیعت

سیزدهم فروردین، روزی است که ایرانیان برای دور کردن نحسی و استقبال از خوش‌شانسی به دل طبیعت می‌روند. دورهمی‌ها، کباب، بازی‌های دسته‌جمعی و گره زدن سبزه از رسم‌های این روز هستند. هر گره‌ای که زده می‌شود، آرزویی برای آینده است. این روز، علاوه بر سرگرمی، یادآور ارتباط عمیق ایرانیان با طبیعت است.

نوروز؛ فراتر از یک عید، یک فرهنگ

نوروز فقط یک جشن نیست، بلکه بخشی از فرهنگ و هویت ایرانیان است. این عید، نمادی از نو شدن، امید به آینده، شادی و گردهم آمدن عزیزان است. بیایید با دلی پاک و پر از انرژی مثبت به استقبال سال جدید برویم، مهربانی را بیشتر کنیم و نوروز را فرصتی برای زنده کردن ارزش‌های انسانی بدانیم. نوروزتان پیروز!

سوالات متداول

نوروز از چه زمانی آغاز می‌شود؟

نوروز با تحویل سال نو خورشیدی آغاز می‌شود که معمولاً در حوالی ۲۹ اسفند یا ۱ فروردین اتفاق می‌افتد، بسته به زمان دقیق اعتدال بهاری.

چرا نوروز اهمیت فرهنگی زیادی دارد؟

زیرا نماد تجدید حیات، نو شدن طبیعت، و فرصتی برای پاک‌سازی ذهن و محیط از افکار و انرژی‌های منفی است. نوروز بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی ایرانیان است.

اجزای اصلی سفره هفت‌سین کدام‌اند؟

سبزه، سمنو، سیب، سیر، سنجد، سرکه، و سکه. همچنین اقلام تزئینی مثل آینه، قرآن، شمع، و تخم‌مرغ رنگی هم معمولاً روی سفره گذاشته می‌شود.

چرا سیزده‌بدر برگزار می‌شود؟

برای بدرقه تعطیلات نوروزی و دور کردن نحسی از زندگی. مردم در این روز به طبیعت می‌روند، سبزه گره می‌زنند و آرزو می‌کنند.

فلسفه‌ی چهارشنبه‌سوری چیست؟

روشن کردن آتش و پریدن از آن نماد خداحافظی با سختی‌های سال گذشته و استقبال از انرژی و سلامت در سال جدید است.