آیا درخت زیتون نر و ماده وجود دارد؟

درخت زیتون از نوع تک‌پایه یا monoecious است و هم‌زمان گل‌های نر و ماده را تولید می‌کند؛ بنابراین تقسیم‌بندی زیتون به نر و ماده نادرست است. این ویژگی باعث می‌شود که هر درخت زیتون به تنهایی فرآیند گرده‌افشانی را انجام داده و میوه دهد. کیفیت و طعم زیتون به نوع نژاد و شرایط رشد آن وابسته است، نه به جنسیت. برای پرورش موفق زیتون، توجه به عواملی مانند نوع نهال، آبیاری مناسب، استفاده از کودهای مرغوب، و مدیریت صحیح گرده‌افشانی ضروری است. درختان زیتون مقاومت خوبی دارند اما در برابر آفات، تغییرات دما، و مشکلات آبیاری حساس هستند.

آیا در طبیعت زیتون نر و ماده داریم؟ این یکی از پرسش‌هایی بوده که ذهن بسیاری از طرف‌داران این میوه خوشمزه را به خود جلب کرده است. تاکنون تحقیقات بسیار زیادی در رابطه با زیتون و همچنین نحوه تولید مثل آن انجام شده که هر یک از آنها نتایج جالب توجهی را به همراه داشته‌اند. برخی بیان می‌کنند که درختان زیتون به دو گونه نر و ماده تقسیم‌بندی می‌شوند و بعضی دیگر این ادعا را به هیچ عنوان قبول ندارند. برای درک بهتر این موضوع و رسیدن به یک پاسخ صحیح تا پایان مقاله با ما همراه بمانید.

زیتون نر و ماده: تعریف و تفاوت‌ها

در همین ابتدای متن باید بگوییم که زیتون یک نوع monoecious است. این صفت به گیاهان و درختانی داده می‌شود که هر دو جنس نر و ماده را در خود دارند؛ بنابراین این تصور که درختان زیتون به دو گونه نر و ماده قابل تقسیم‌بندی هستند، کاملاً اشتباه است و نباید به آن توجه کنید.

همین موضوع کشت زیتون را برای کشاورزان راحت‌تر می‌کند؛ زیرا دیگر لازم نیست به مواردی همچون نحوه قرارگیری درختان نر در کنار درختان ماده و یا میزان تناسب بین دو جنسیت دقت داشته باشند. زیتون تنها درخت تک پایه نیست. موارد دیگری همچون پسته و یا انگور نیز وجود دارند که در دسته‌بندی monoecious قرار می‌گیرند. به هر روی باید گفت که چیزی به اسم زیتون نر و ماده وجود ندارد.

نقش زیتون نر و ماده در تولید میوه

به منظور تولید یک میوه باید گل‌های نر و گل‌های ماده از طریق فرایند گرده‌ افشانی در کنار همدیگر قرار بگیرند. در برخی از موارد، این امر به وسیله دو درخت مجزا انجام می‌شود؛ بدین صورت که یک درخت جنسیت نر دارد و گل‌های نر تولید می‌کند و درخت دیگر وظیفه تولید گرده را بر عهده دارد. زیتون در این دسته‌بندی قرار نمی‌گیرد؛ زیرا هر درخت به تنهایی قادر به تولید گل‌های نر و ماده به شکل هم‌زمان است.

به همین دلیل تصور اینکه زیتون نر یا ماده وجود دارد کاملاً نادرست است و نباید به آن توجهی داشته باشید. بسیاری از افراد هنوز با این موضوع آشنایی ندارند و به همین جهت ممکن است در زمان خریداری نهال فریب بخورند. هر درخت زیتون به صورت مجزا فرایند گرده افشانی را انجام می‌دهد تا پس از در کنار هم قرار گرفتن‌ گل‌های نر و ماده شاهد شکوفه دهی آن باشیم. در ادامه روند رشد، همین شکوفه‌ها تبدیل به میوه می‌شوند و زیتون‌های خوشمزه را در اختیارمان می‌گذارند.

ماندگاری روغن زیتون معمولاً به شرایط نگهداری آن بستگی دارد و به‌طور متوسط بین 12 تا 24 ماه است. برای حفظ کیفیت و افزایش عمر مفید آن، باید روغن زیتون را در ظروف تیره و در محیطی خنک، تاریک و دور از نور مستقیم خورشید و گرما نگهداری کنید.

ویژگی‌های زیتون نر و ماده

ازآنجاکه زیتون به دو مدل نر و ماده تقسیم‌بندی نمی‌شود، نمی‌توان به مبحثی همچون ویژگی زیتون‌های نر در مقابل زیتون‌های ماده پرداخت. این نوع اصطلاحات غلط معمولاً به دلیل عدم تلاش برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد رشد گیاهان و میوه‌های مختلف به وجود می‌آيند. هنوز هم افرادی هستند که تصور می‌کنند درخت زیتون به دو دسته نر و ماده تقسیم‌بندی می‌شود، این در حالی است که حتی یک درخت زیتون نیز می‌تواند به خوبی گرده افشانی را به پایان برساند.

این موضوع در مورد خود میوه زیتون نیز صحت دارد. در واقع نمی‌توانیم بگوییم زیتون نر و ماده داریم. هر نوع میوه زیتون را می‌توان برای رشد نهال‌های جدید به کار گرفت، بدون اینکه نیازی باشد دو مدل نر یا ماده را از میان آن‌ها برگزینیم. اگر قصد دارید زیتون‌های خوشمزه‌ای در اختیار داشته باشید، بهتر است به جای تمرکز بر مواردی همچون جنسیت زیتون، به طعم و عطر و تازگی آن دقت کنید. در این صورت می‌توانید مطمئن باشید که زیتون‌های خریداری شده نیازتان را برطرف خواهند کرد.

چگونه زیتون نر و ماده را شناسایی کنیم؟

حتی حرفه‌ای‌ترین باغداران نیز نمی‌توانند نسبت به شناسایی درختان نر و ماده زیتون اقدام کنند؛ زیرا عملاً چنین امری امکان‌پذیر نیست. زیتون درخت تک پایه‌ای است که به صورت هم‌زمان نری و مادگی دارد. این در حالی است که برخی از درخت‌ها دارای دو جنس متفاوت نر و ماده هستند. قاعدتاً وقتی دو جنس نر و ماده زیتون در یک درخت وجود داشته باشند، امکان اینکه به یک درخت برچسب نر بودن بزنیم و درخت دیگری را ماده بنامیم، صحیح نیست.

به جای تشخیص زیتون نر و ماده، کاری که می‌توانیم انجام دهیم، تشخیص نژاد زیتون است. این کار باید با بررسی مواردی همچون میزان ارتفاع کلی درخت، نوع و شکل برگ‌های درخت و مهم‌تر از همه، نوع میوه به دست آمده از آن صورت بگیرد.

از گذشته تا امروز، محققان بسیار زیادی از سراسر جهان تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اند تا با پیوند زدن درختان گوناگون به هم، نسل‌های جدیدی از زیتون را به وجود بیاورند. همین امر باعث شده است تا در حال حاضر با طیف عظیمی از انواع زیتون روبرو باشیم که هر یک از آن‌‌ها دارای مشخصات ویژه خود هستند.

تأثیر زیتون نر بر کیفیت زیتون‌های ماده

به دلیل آنکه مفهومی به اسم زیتون‌های نر و ماده وجود ندارد، نمی‌توان نکته خاصی را در مورد تأثیر نوع اول بر نوع دوم در نظر گرفت. تنها چیزی که می‌توانیم به آن اشاره کنیم،‌ لزوم توجه به درختان زیتون در موسم گرده‌افشانی است. این فرایند باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرد تا متوجه شویم که آیا فرایند رشد درخت زیتون به شکل صحیح انجام می‌شود یا خیر.

گرده افشانی نادرست می‌تواند به صورت مستقیم بر روی تعداد میوه‌های هر درخت اثرگذار باشد و هیچ ربطی به زیتون نر و ماده ندارد. بدین صورت که اگر گرده‌ها به صورت صحیح پخش نشوند، نمی‌توان انتظار محصول زیادی را داشت. عکس این موضوع نیز کاملاً صحیح است. چنانچه گرده افشانی به صورت دقیق و در زمان درست انجام بگیرد، میزان تولید محصول شما چند برابر خواهد شد.

زیتون‌هایی که پس از گرده افشانی مناسب رشد می‌کنند، طعم بی‌نظیری خواهند داشت. همین موضوع منجر به تولید فراورده‌های باکیفیت‌تر از جمله روغن زیتون بکر و فرا بکر با عطر شگفت‌انگیز می‌شود؛ به همین جهت توصیه می‌شود که باغداران اطلاعات خود را در مورد نحوه گرده افشانی زیتون افزایش دهند.

کشت زیتون نر و ماده: نکات مهم

پیش از این بیان کردیم که درختان زیتون به دو بخش نر و ماده تقسیم‌بندی نمی‌شود و در واقع هر دو جنسیت را در خود دارند. به هر روی جهت کشت این نوع درختان باید چند پارامتر مهم را در نظر داشته باشیم تا بتوانیم بهترین محصولات را در زمان مناسب برداشت کنیم. نخستین مورد در این رابطه، استفاده از کودهای مناسب و مرغوب است. به‌کارگیری هرگونه کود باید پس از مشورت با مهندسان حوزه کشاورزی انجام بگیرد؛ زیرا استفاده از دوز نامناسب کود می‌تواند به روند کشت زیتون آسیب وارد کند.

مورد بعدی نحوه آبیاری است. امروزه در اکثر باغات از آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود که مزایای متعددی دارد. در واقع این روش آبیاری برای درختانی همچون زیتون بهترین انتخاب ممکن محسوب می‌شود. زیتون‌ها باید در فاصله معین با هم کاشته شوند. عدم توجه به این موضوع باعث خواهد شد تا پس از رشد کامل درختان، شاخه‌های آنها به همدیگر برخورد کند و عملاً فرصت گسترش تنه درخت گرفته شود.

بسیاری در جهان روغن زیتون را به عنوان یک معجزه طبیعی در نظر می‌گیرند، این امر با توجه به خواص شگفت‌انگیز چنین روغنی کاملاً قابل توجیه است اما قاعدتاً نباید انتظار داشته باشیم که یک محصول طبیعی سراسر مزیت باشد. درمان بواسیر با روغن زیتون می‌تواند یکی از کاربردهای مهم روغن زیتون به شمار آید.

مشکلات و چالش‌ها در کشت زیتون نر و ماده

زیتون اگرچه یک درخت نسبتاً مقاوم محسوب می‌شود؛ اما در هر صورت پرورش آن مشکلات خاص خود را دارد. این درخت نیز همانند بسیاری از موارد مشابه گرفتار انواع آفات و بیماری‌ها می‌شود. برخی از این عارضه‌ها آن‌قدر شدید هستند که کل بار درخت را از بین می‌برند و حتی منجر به خشک شدن آن می‌شوند؛ به همین دلیل است که باید نهایت دقت را در رشد و پرورش این میوه دوست داشتنی به کار برد.

علاوه بر آفات، تغییرات آب‌و‌هوایی یا همان افزایش و کاهش شدید دما بر روی کشت زیتون اثرگذار است. این موضوع به خصوص در زمان شکوفه دادن زیتون اهمیت پیدا می‌‌کند. چنانچه در بازه زمانی مخصوص شکوفه دادن، دمای هوای محل کشت به شکل ناگهانی کاهش یا افزایش یابد، احتمال دارد بخش عظیمی از شکوفه‌ها دچار آسیب شوند. روند آبیاری زیتون باید کاملاً منظم و دقیق باشد تا محصول نهایی طعم خوبی داشته باشد. کاهش منابع آبی در سال‌های اخیر مشکلاتی را برای باغداران زیتون به وجود آورده است که باید به آن‌ها رسیدگی شود.

نکات مهم در انتخاب نهال زیتون

در ادامه بررسی زیتون نر و ماده باید گفت اگر به دنبال احداث باغ زیتون هستید، طبیعتاً بهتر است به سراغ نهال‌های باکیفیت بروید تا در نهایت به نتیجه مناسبی دست پیدا کنید و یک باغ پربار داشته باشید. یکی از مهم‌ترین نکات در این زمینه، توجه به ریشه نهال است که باید قوی باشد. ارتفاع استاندارد ریشه نهال زیتون‌های باکیفیت به هشتاد سانتی‌متر می‌رسد و از زمان رشد آن‌ها حداقل دو سال گذشته است.

علاوه بر این مورد، لازم است نژاد زیتون را در نظر بگیریم. همان‌طور که می‌دانید، زیتون‌ها دارای نژادهای مختلفی هستند که برخی از آن‌ها تنها در یک سری کشورهای خاص رشد بهتری را تجربه مي‌کنند. خوشبختانه امروزه می‌توان با مراجعه به مراکز معتبر نهال‌هایی را تهیه کرد که دارای شناسنامه هستند و نحوه رشد آن‌ها به صورت دقیق مورد بررسی قرار گرفته است؛ بنابراین برای انتخاب کردن یک نهال زیتون مناسب باید به سه نکته مهم شامل ریشه، نژاد و همچنین شناسنامه‌دار بودن آن دقت داشته باشیم. هر یک از این موارد به ما کمک می‌کنند تا از بین گزینه‌های گوناگون موجود در بازار بهترین نهال را برگزینیم.

طبق گفنه شرکت صنایع غذایی دلفین:

همانطور که می دانید زیتون انواع مختلفی مانند زیتون سیاه و زیتون سبز دارد. از خواص زیتون سبز می توان به تاثیر بر کیفیت گوارش و کنترل قند خون و همچنین تقویت سیستم ایمنی اشاره کرد. همچنین زیتون سبز اگر در رژیم غذایی مصرف شود می تواند به کاهش وزن کمک کند. همچنین مصرف این ماده میتواند باعث سلامت بیشتر قلب و همچنین سلامت استخوان ها شود.

جمع‌بندی

زیتون در رده پرکاربردترین میوه‌‌ها قرار می‌گیرد. محصولات و فراورده‌هایی که از این میوه به دست می‌آیند در زندگی ما نقش مهمی را ایفا می‌کنند و استفاده از آن‌ها منجر به سلامتی بدنمان می‌شود. پرورش درخت زیتون از جمله مواردی است که باید با دانش و اطلاعات کافی صورت بگیرد.

ماساژ با روغن زیتون در طب سنتی و همچنین طب امروزی، بسیار سفارش شده است. روغن زیتون دارای ویتامین‌های E، A و K بوده و باعث آبرسانی و بالا بردن رطوبت پوست می‌شود. به همین خاطر در بسیاری از محصولات پوستی و درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی هم از دیگر خواص روغن زیتون مالیدنی هستند.

باید گفت که چیزی به عنوان زیتون نر و ماده وجود ندارد؛ زیرا این درخت به صورت هم‌زمان هم نر است و هم ماده. چنانچه قصد خرید زیتون‌های باکیفیت را دارید، مي‌توانید از محصولات شرکت صنایع غذایی دلفین بهره ببرید. این مجموعه یکی از باسابقه‌ترین شرکت‌ها در حوزه ارائه فراورده‌های زیتونی است.

سؤالات متداول

• آیا درخت زیتون نر و ماده دارد؟

خیر. این درخت در دسته‌بندی monoecious یا تک‌پایگان قرار می‌گیرد. این نوع درخت‌ها هر دو جنسیت نری و مادگی را در خود دارند و نیاز نیست که نر و ماده آن‌ها از هم جدا باشد.

• آیا نر و ماده بودن درخت زیتون بر روی طعم میوه آن اثر می‌گذارد؟

همان‌طور که گفتیم این درخت تک‌پایه است؛ بنابراین طعم میوه ربطی به این موارد ندارد و بیشتر وابسته به نوع و نژاد خود درخت است.

• روغن زیتون را از زیتون نر می‌گیرند یا ماده؟

روغن زیتون را از هر دانه‌‌ای می‌توان گرفت. تصور اینکه یک درخت زیتون نر و دیگری ماده بوده به کلی نادرست است. برای تهیه روغن زیتون باید از دانه‌های مرغوب استفاده کرد.