بهترین روش نگهداری از روغن زیتون
ماندگاری روغن زیتون معمولاً به شرایط نگهداری آن بستگی دارد و به‌طور متوسط بین 12 تا 24 ماه است. برای حفظ کیفیت و افزایش عمر مفید آن، باید روغن زیتون را در ظروف تیره و در محیطی خنک، تاریک و دور از نور مستقیم خورشید و گرما نگهداری کنید. همچنین بهتر است پس از باز کردن درب، در کوتاه‌ترین زمان ممکن از آن استفاده کنید، زیرا تماس با هوا و اکسیداسیون می‌تواند کیفیت و خواص آن را کاهش دهد. انتخاب روغنزیتون مرغوب و خرید به اندازه مصرف نیز نقش مهمی در حفظ ماندگاری آن دارد.
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| عوامل مؤثر بر ماندگاری | دما، هوا و نور بر ماندگاری روغنزیتون تأثیر میگذارند. |
| هوا | ورود هوا به بطری روغن باعث اکسید شدن و کاهش عمر آن میشود. |
| دما | دمای مناسب نگهداری روغن زیتون بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد است. |
| نور | نور مستقیم خورشید کیفیت روغن را کاهش میدهد؛ محل نگهداری باید تاریک و خنک باشد. |
| افزایش ماندگاری | استفاده از بطری‌های تیره و ظروف استاندارد مانند ظروف نیتروژن‌دار. |
| علائم خرابی | تغییر طعم (تلخی زیاد)، تغییر رنگ (تیرگی)، و بوی نامطبوع. |
| تأثیر ماندگاری بر خواص | روغن فاسد خواص خود را از دست میدهد و ممکن است رادیکال‌های آزاد خطرناک تولید کند. |
| راهکارها | خرید به‌اندازه، نگهداری در دمای مناسب و تهیۀ روغن مرغوب از برندهای معتبر. |
همۀ ما عاشق استفاده از روغنزیتون هستیم. این محصول طبیعی به‌عنوان یکی از سالم‌ترین روغن‌های موجود در جهان شناخته‌شده و روزبه‌روز بر تعداد طرفداران آن افزوده میشود. روغنزیتون به ما کمک می‌کند تا غذای خوشمزه‌تری داشته باشیم و درعین‌حال موجب بهبود سلامتی بدن ما خواهد شد.
بسیاری در جهان روغن زیتون را به عنوان یک معجزه طبیعی در نظر می‌گیرند، این امر با توجه به خواص شگفت‌انگیز چنین روغنی کاملاً قابل توجیه است اما قاعدتاً نباید انتظار داشته باشیم که یک محصول طبیعی سراسر مزیت باشد. درمان بواسیر با روغن زیتون می‌تواند یکی از کاربردهای مهم روغن زیتون به شمار آید.
مزایای این روغن زمانی قابل‌دستیابی است که به‌خوبی از آن نگهداری کنیم، در غیر این صورت با یک روغن بی‌مصرف و غیرکاربردی روبرو می‌شویم. اگر دوست دارید با رازهای ماندگاری روغن زیتون آشنا شوید، ادامه متن را از دست ندهید.
عوامل مؤثر بر ماندگاری روغن زیتون
نخستین موضوع مهمی که در این زمینه باید از آن یاد کنیم، عوامل یا پارامترهایی هستند که بر روی میزان عمر مفید روغنزیتون اثر میگذارند. در واقع این عوامل در کنار هم تعیین میکنند که یک روغنزیتون تا چه مدت قابل استفاده خواهد بود و پس از چه زمانی دیگر نباید به سراغ آن برویم. سه پارامتر مهم در این رابطه عبارت‌اند از: دما، هوا و نور. بهتر است هر یک را به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار دهیم.
هوا
هوایی که تنفس می‌کنیم می‌تواند به موادی همچون روغنزیتون آسیب وارد کند و ماندگاری آن را کاهش دهد. وقتی که درب یک روغنزیتون را باز می‌کنید، هوا به درون آن وارد میشود. این موضوع شاید ساده به نظر برسد، اما دقیقاً از همین لحظه فرایند کاهش عمر روغنزیتون آغاز خواهد شد. به همین جهت، توصیه میشود که در یک بازۀ زمانی کوتاه پس از باز کردن درب روغنزیتون، نسبت به مصرف کردن آن اقدام کنید. در این حالت میتوانید مطمئن باشید که روغن را در بهترین حالت آن نوش جان کرده‌اید.
یک تصور غلط در مورد ماندگاری روغن زیتون آن است که روغن‌ها نیز همانند برخی از نوشیدنی‌ها با گذشت زمان کیفیت بهتری پیدا میکنند. این امر کاملاً نادرست است و نباید به آن توجه داشته باشید. روغنزیتون شما حتی اگر خوب هم نگهداری شود، سرانجام به تاریخ انقضای خود می‌رسد و دیگر نباید به سراغ آن بروید. ما نمی‌توانیم در خلأ (فضایی که در آن هوا وجود ندارد) زندگی کنیم و جلوی ورود هوا به بطری روغنزیتون را بگیریم.
دما
دما پارامتر دیگری است که روغنزیتون را تحت‌تأثیر قرار میدهد و می‌تواند منجر به کاهش یا افزایش میزان ماندگاری آن شود. شاید برایتان پیش آمده باشد که روغنزیتون را در محیطی گرم قرار داده‌اید و به فاصلۀ چند هفته شاهد تغییر طعم آن بوده‌اید.
این امر نشان از آن دارد که محیط گرم به‌هیچ‌عنوان فضای مناسبی جهت نگهداری از روغنزیتون نیست. گرما و رطوبت بیش از اندازه می‌توانند عمر مفید روغنزیتون را به طرز باورنکردنی کاهش دهند. البته این بدان معنا نیست که باید روغن را در فریزر نگهداری کنید! بهترین دما برای این کار 15 الی 18 درجه سانتی‌گراد است.
نور
نور خورشید برای رشد میوۀ زیتون ضروری است، اما همین نور می‌تواند طعم و میزان ماندگاری روغن زیتون را عوض کند. بطری روغنزیتون خود را در مکان‌هایی که در معرض نور مستقیم خورشید هستند قرار ندهید. حتی بطری‌های آنتی uv یا ضد اشعۀ فرابنفش خورشید نیز نمی‌توانند از خراب شدن روغنزیتون در این شرایط جلوگیری کنند. بطری روغنزیتون را در محلی قرار دهید که خنک و تاریک باشد. در این شرایط میتوانید مطمئن باشید که نور خورشید عمر روغنزیتون گران‌بهای شما را کاهش نمی‌دهد و طعم آن برای مدت‌زمان طولانی‌تری حفظ میشود.
چگونه ماندگاری روغن زیتون را افزایش دهیم؟
برای افزایش میزان عمر مفید روغنزیتون این محصول را در درون بطری‌های تیره بریزید. ظرفی که در آن روغنزیتون قرار می‌گیرد نقش فوق‌العاده مهمی در ماندگاری کلی این ماده غذایی دارد. امروزه از ظرف‌هایی برای نگهداری این روغن استفاده میشود که به‌وسیلۀ لایه‌ای از نیتروژن پوشش داده شده‌اند. این امر موجب میشود تا روغنزیتون برای مدت‌زمان زیادی عطر و طعم اولیۀ خود را به‌طور کامل حفظ کند.
علاوه بر این، نیتروژن می‌تواند جلوی آسیب دیدن مواد معدنی موجود در روغن از جمله پلی فنول‌ها را بگیرد. بطری‌های شیشه‌ای یک انتخاب مقرون‌به‌صرفه جهت بهبود ماندگاری روغن زیتون هستند.
همچنین طبق گفته سایت صنایع غذایی دلفین:
برای این که روغن زیتون را برای مدت طولانی‌تری مورد استفاده قرار دهید، بهتر است آن را در محیط خشک، خنک و دور از اکسیژن قرار دهید. علاوه بر این، سعی کنید روغن‌های زیتون را در شیشه‌های تیره رنگ نگهداری کنید تا در اثر تماس با نور خورشید دچار فساد نشوند.
علائم خرابی روغن زیتون
خراب شدن روغن زیتون نشانههای خاصی دارد که باید با آنها آشنا باشید، وگرنه احتمال دارد به سراغ محصولی بروید که فاسد شده است. طبیعتاً مصرف کردن روغنزیتون فاسد نه‌تنها لذت‌بخش نیست، بلکه منجر به ایجاد انواع بیماری‌ها میشود. روغنزیتون فاسد یا خراب که طول دوران مصرف آن (expiry date) به پایان رسیده است، از نظر طعم، بو و مزه تفاوت‌های قابل‌توجهی با روغن‌های سالم دارد.
از نظر طعم
احتمالاً از این امر مطلع هستید که روغنزیتون به‌صورت طبیعی دارای مقداری طعم زیتون است. اگر میوۀ زیتون را چشیده باشید به‌خوبی متوجه این کلام می‌شوید. به‌هرروی، اگرچه روغنزیتون نیز مقداری تلخ است، اما این تلخی نباید به حدی باشد که آن را غیرقابل مصرف کند. چنانچه احساس می‌کنید میزان تلخی روغنزیتون به حدی افزایش یافته که دیگر امکان استفاده از آن وجود ندارد، با یک محصول فاسد روبرو هستید. به‌هیچ‌عنوان از چنین روغن‌هایی برای مصارفی همچون پخت و پز کمک نگیرید.
از نظر شکل ظاهری
تشخیص دادن خرابی روغنزیتون تنها از طریق ظاهر امری نسبتاً دشوار است. در واقع حتی حرفه‌ای‌های تولید روغنزیتون نیز نمی‌توانند با قطعیت کامل این کار را انجام دهند. یکی از دلایل مربوط به این موضوع، عدم ایجاد تغییرات چشم‌گیر در ظاهر روغن پس از فاسد شدن است. تشخیص ماندگاری روغن زیتون تنها با دقت بر ظاهر آن کمی دشوار است. ممکن است در پاره‌ای از موارد، رنگ روغن به سمت تیرگی برود. علاوه بر این، احتمال دارد میزان ذرات ریز معلق در درون روغنزیتون به شکل چشم‌گیری افزایش پیدا کنند. هر دوی این موارد نشان از آن دارند که شاهد پایان عمر روغنزیتون هستیم.
همچنین طبق گفته سایت صنایع غذایی دلفین:
در صورتی که روغن زیتون شما دچار رسوب شده باشد، بهتر است از آن به صورت خوراکی استفاده نکنید. کدر شدن رنگ روغن زیتون نشان دهنده اکسید شدن آن است و این اکسید شدن باعث ایجاد ترکیبات مضر درون روغن زیتون میشود که قابلیت خوراکی بودن را از دست میدهد.
از نظر عطر
عطر یا بو یکی دیگر از مواردی برشمرده میشود که با توجه به آن می‌توانیم تشخیص دهیم روغنزیتون خریداری‌شده خراب شده است یا خیر. روغن‌های تازه که اخیراً تولید شده‌اند باید عطری دلپذیر داشته باشند. به نحوی که مقداری بوی میوۀ زیتون نیز از آنها به مشام شما بخورد.
آیا ماندگاری بر خواص روغن زیتون تأثیر دارد؟
روغن‌زیتون‌هایی که دوران مصرف آنها به پایان رسیده است تمام خواص زیتون خود را از دست می‌دهند. این امر شامل تمام مارک‌ها و برندها میشود. در واقع هرچه به پایان عمر یک روغنزیتون نزدیک شویم، مزایای مربوط به استفاده از آن کاهش می‌یابد، اما دلیل اصلی این امر چیست؟
با گذشت زمان، میزان اسیدهای چرب موجود در ترکیب روغنزیتون رو به کاهش میگذارند، در واقع همان ماده‌ای که می‌تواند سلامتی ما تضمین کند، از روغن خارج میشود (به خاطر اکسید شدن اسیدهای چرب). این روند آن‌قدر ادامه پیدا می‌کند تا روغنزیتون خود به محلی برای تولید رادیکال‌های آزاد خطرناک تبدیل شود. به همین دلیل است که در علاوه بر تلاش برای افزایش ماندگاری روغن زیتون، همواره توصیه میشود از روغن‌های تازه استفاده کنید.
چطور مدت‌زمان بیشتری از روغن زیتون استفاده کنیم؟
اگر در جستجوی یافتن بهترین روش نگهداری روغن زیتون هستید، باید موارد مشخصی را به‌خوبی مدنظر قرار دهید. شاید تعجب کنید، اما حتی نوع ظرفی که روغن در آن ریخته مي‌شود نیز می‌تواند بر روی طول عمر کلی این محصول اثر بگذارد. در این بخش به راهکارهای ساده‌ای می‌پردازیم که به شما در همین رابطه کمک میکنند.
به اندازه بخرید!
متأسفانه برخی از افراد در خرید روغنزیتون موردنیاز خود زیاده‌روی میکنند. اگر خانوادۀ پرجمعیتی ندارید لازم نیست مقدار زیادی از این محصول را خریداری کنید. تنها کافی است در یک بازۀ زمانی خاص میزان مصرف روغنزیتون خود را اندازه بگیرید. در این صورت میتوانید به فاصلۀ چند روز پیش از پایان یافتن روغنزیتون، دوباره مقدار مشخصی از آن را تهیه کنید. در این حالت دیگر لازم نیست نگرانی خاصی از بابت خراب شدن روغنزیتون و یا فاسد شدن آن داشته باشید.
به دما دقت کنید
اگر می‌پرسید چگونه روغن زیتون را نگهداری کنیم؟ در پاسخ باید بگوییم که دما محیط را به‌صورت مداوم مورد بررسی قرار دهید. همان‌طور که در بخش‌های قبلی گفته شد، دما می‌تواند بر روغنزیتون اثر بگذارد و به همین دلیل یک عامل مهم شناخته میشود. با توجه به نکات مربوط به ماندگاری روغن زیتون، محلی که روغن را در آن قرار می‌دهید می‌کنید باید محیطی کاملاً خشک و خنک باشد.
از قرار دادن این محصول در انبارهای گرم و بدون تهویۀ مطبوع خودداری کنید تا میزان عمر مفید روغنزیتون خود را افزایش دهید. علاوه بر کاربران عادی، شرکت‌های تولیدکننده نیز باید این امر مهم را به‌عنوان یک اولویت اساسی برای خود در نظر بگیرند تا محصولاتی سالم را به کاربران ارائه دهند.
خرید روغن‌های مرغوب
نکتۀ دیگری که در همین رابطه می‌توانیم از آن یاد کنیم، تهیۀ روغن‌زیتون‌های مرغوب است. ممکن است شما هم مانند بسیاری از کاربران بهترین فضا را جهت محافظت و نگهداری از این دسته محصولات فراهم کرده باشید، اما در نهایت روغنزیتون خریداری‌شده خیلی سریع فاسد شود و طعم و ظاهر خود را از دست بدهد. در این شرایط، شما مقصر نیستید. به جای خریداری روغن‌های نامرغوب که استاندارد نیستند از محصولاتی استفاده کنید که کلیۀ گواهینامه‌های بهداشتی را دریافت کرده‌اند و در ظروف مرغوب به فروش می‌رسند.
سخن پایانی
امروزه روغنزیتون نه‌تنها به‌عنوان یک مادۀ خوراکی، بلکه به‌عنوان محصولی حیاتی برای درمان انواع بیماری‌ها در نظر گرفته میشود. اهمیت بالای این روغن باعث شده است تا بسیاری از افراد به دنبال راهکارهای مختلفی جهت افزایش طول عمر مفید چنین محصول مفیدی باشند.
همچنین ماساژ با روغن زیتون در طب سنتی و همچنین طب امروزی، بسیار سفارش شده است. روغن زیتون دارای ویتامین‌های E، A و K بوده و باعث آبرسانی و بالا بردن رطوبت پوست میشود. به همین خاطر در بسیاری از محصولات پوستی و درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی هم از دیگر خواص روغن زیتون مالیدنی هستند.
ماندگاری روغن زیتون به عوامل مختلفی همچون محل نگهداری، میزان نور محیط و همچنین ظرفی که در آن نگهداری میشود بستگی دارد؛ بنابراین اگر به دنبال افزایش عمر مفید روغنزیتون خود هستید، حتماً به این نکات مهم توجه داشته باشید. به‌منظور خریداری بهترین نوع روغنزیتون در کل کشور، پیشنهاد می‌کنیم محصولات شرکت صنایع غذایی دلفین را در نظر بگیرید.
سؤالات متداول
- مهمترین نشانههای مربوط به خراب شدن روغنزیتون کدماند؟
از جمله این موارد میتوان به تغییر یافتن رنگ، طعم و همچنین بوی روغنزیتون اشاره کرد. در حالت کلی، روغنی که خراب شده است طعم بدی دارد و بوی ناخوشایندی از آن ساطع میشود.
- امکان نگهداری از روغنزیتون در یخچال هم وجود دارد؟
بله. شما میتوانید روغنزیتون را در یخچال نگه دارید، هرچند که پیشنهاد میشود از این امر خودداری کنید. باقی ماندن روغنزیتون در درون محیط بسیار سردی همچون یخچال طعم آن را تغییر میدهد.
- بهترین روش برای افزایش طول عمر روغنزیتون کدام است؟
با انتخاب کردن ظروف باکیفیت و دمای مناسب میتوانید امید داشته باشید که روغنزیتون شما بیشترین عمر مفید را داشته باشد. در کنار این موارد لازم است همواره بهترین نوع روغنزیتون را خریداری کنید.