تشخیص میلگرد اصل از تقلبی

میلگرد به عنوان یکی از حیاتی‌ترین مصالح ساختمانی، نقش اصلی در استحکام و ایمنی سازه‌ها دارد. هرگونه نقص یا تقلب در کیفیت آن می‌تواند خسارات مالی و حتی خطرات جانی جدی به دنبال داشته باشد. در سال‌های اخیر، ورود میلگردهای تقلبی و بی‌کیفیت به بازار باعث نگرانی مهندسان و سازندگان شده است؛ چرا که این محصولات اغلب فاقد استانداردهای لازم هستند و در برابر فشار، کشش یا حوادث طبیعی مانند زلزله کارایی لازم را ندارند. از همین رو آشنایی با روش‌های تشخیص میلگرد اصل، برای خریداران و مجریان پروژه‌های عمرانی یک ضرورت غیرقابل چشم‌پوشی محسوب می‌شود.با اگاهی تشخیص درست اصل و تقلبی بودن میلگرد میتوانید انتخاب درست تری در هنگام خرید داشته باشید و بهتر بدانید  از کجا میلگرد بخرید.

معرفی کلی میلگرد و نقش آن در ساختمان

میلگرد، مقطع فولادی با شکل‌های مختلف (معمولاً به صورت ساده یا آجدار) است که به منظور افزایش مقاومت کششی بتن در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. بتن به‌تنهایی مقاومت فشاری بالایی دارد اما در برابر نیروهای کششی ضعیف است. به همین دلیل با قرار دادن میلگرد درون بتن، ترکیبی ایجاد می‌شود که هم در برابر فشار و هم در برابر کشش مقاوم است. این ویژگی سبب شده که میلگرد به یکی از پرمصرف‌ترین محصولات فولادی در صنایع ساختمانی، پل‌سازی و پروژه‌های عمرانی بزرگ تبدیل شود. کیفیت میلگرد مستقیماً بر دوام سازه و ایمنی ساکنان تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین انتخاب میلگرد استاندارد و اصل، موضوعی حیاتی است.

چرا میلگرد تقلبی در بازار وجود دارد؟

وجود میلگرد تقلبی در بازار دلایل متعددی دارد. برخی سودجویان با استفاده از روش‌های غیر استاندارد، میلگردهایی سبک‌تر از حد مجاز یا با آلیاژ ضعیف‌تر تولید می‌کنند تا هزینه تولید کاهش یابد و سود بیشتری کسب کنند. این نوع میلگردها ممکن است از ضایعات فلزی یا ترکیب نامناسب مواد اولیه ساخته شده باشند که استحکام کافی ندارند. تفاوت قیمت یکی از اصلی‌ترین عوامل جذب خریداران به سمت میلگرد تقلبی است؛ زیرا بسیاری از پروژه‌ها به دنبال کاهش هزینه‌های اولیه هستند. با این حال، استفاده از چنین محصولاتی در نهایت هزینه‌های بسیار سنگین‌تری به دلیل تعمیر، بازسازی یا حتی تخریب سازه به بار خواهد آورد.

به نقل از fse :

“Rebar is indispensable in concrete construction, providing the necessary tensile strength to complement concrete’s inherent compressive strength. From the initial planning stages to the final inspection, the role of rebar and its careful integration into concrete structures demand meticulous attention to detail.

«میلگرد در ساخت‌وساز بتنی ضروری است، زیرا مقاومت کششی لازم را در سازه تأمین می‌کند تا مکمل مقاومت فشاری ذاتی بتن باشد. از مرحله برنامه‌ریزی اولیه تا بازرسی نهایی، نقش میلگرد و ادغام دقیق آن در ساختارهای بتنی نیازمند دقت فراوان است.»

تشخیص میلگرد اصل از روی وزن

یکی از اولین نشانه‌های تشخیص میلگرد اصل، بررسی وزن آن است. میلگرد استاندارد طبق جدول وزنی مشخصی تولید می‌شود و هر سایز وزن معینی دارد. به عنوان مثال، میلگرد سایز ۱۲ باید در هر متر طول حدود یک کیلوگرم وزن داشته باشد. اگر وزن میلگرد از این مقدار کمتر باشد، به احتمال زیاد تولیدکننده برای کاهش هزینه‌ها، میزان مواد اولیه را کمتر مصرف کرده است. این موضوع مستقیماً بر مقاومت نهایی تأثیر می‌گذارد. بنابراین هنگام خرید، وزن میلگرد باید با جدول اشتال یا استاندارد ملی ایران مطابقت داده شود. در بسیاری از کارگاه‌ها ترازوی دیجیتال یا باسکول ساده می‌تواند راهی مطمئن برای سنجش باشد. میلگردهای تقلبی معمولاً سبک‌تر از حد مجاز هستند و این تفاوت وزنی می‌تواند اولین هشدار جدی به خریدار باشد.

بررسی ظاهر سطح میلگرد

ظاهر میلگرد نیز اطلاعات زیادی درباره کیفیت آن ارائه می‌دهد. میلگردهای اصل معمولاً سطحی یکنواخت و آج‌هایی منظم دارند. این آج‌ها برای درگیر شدن بهتر با بتن طراحی شده‌اند و اگر به‌درستی ایجاد نشده باشند، چسبندگی میلگرد و بتن کاهش می‌یابد. در نمونه‌های تقلبی، آج‌ها ممکن است کوتاه‌تر، نامرتب یا کم‌عمق باشند. حتی در برخی موارد مشاهده شده است که آج‌ها به‌طور کامل در طول میلگرد یکنواخت نیستند. همچنین سطح میلگرد اصل باید فاقد ترک، حفره یا زبری غیرعادی باشد. وجود زنگ‌زدگی شدید یا پوسته‌پوسته شدن سطح نیز می‌تواند نشانه‌ای از کیفیت پایین یا نگهداری نامناسب باشد. در مقابل، میلگردهای استاندارد معمولاً با ظاهری سالم و آج‌هایی دقیق به بازار عرضه می‌شوند.

رنگ و کیفیت پوشش میلگرد

عامل دیگری که می‌تواند به خریدار در تشخیص میلگرد اصل کمک کند، رنگ و پوشش سطحی آن است. میلگرد استاندارد پس از تولید سطحی نسبتاً براق و یکدست دارد، در حالی که نمونه‌های بی‌کیفیت ممکن است رنگ کدر یا ناهمگون داشته باشند. برخی میلگردهای تقلبی به دلیل استفاده از مواد اولیه نامرغوب یا فرآیند نورد ناقص، سطحی مات و خشن دارند. همچنین رنگ‌های غیرطبیعی مثل لکه‌های آبی یا قهوه‌ای تیره، می‌تواند نشانه ترکیبات نامناسب یا وجود ناخالصی در فولاد باشد. کیفیت پوشش سطحی میلگرد اهمیت زیادی دارد، زیرا از زنگ‌زدگی و خوردگی زودرس جلوگیری می‌کند. میلگردهایی که از ابتدا رنگ و پوشش مناسبی ندارند، در مدت کوتاهی در برابر رطوبت ضعیف عمل کرده و دچار خوردگی می‌شوند. در مقابل، میلگرد اصل حتی در شرایط انبارداری معمولی نیز دیرتر دچار زنگ‌زدگی خواهد شد.

بررسی علامت اختصاری حک شده روی میلگرد

یکی از مطمئن‌ترین راه‌های تشخیص میلگرد اصل، بررسی علامت یا آرم حک‌شده روی بدنه آن است. کارخانه‌های معتبر داخلی و خارجی معمولاً یک کد یا نشانه خاص بر روی میلگردها حک می‌کنند که معرف نام شرکت تولیدکننده، نوع فولاد و گاهی استاندارد تولیدی است. برای مثال، میلگردهای ذوب‌آهن اصفهان دارای علامت ESCO هستند که به‌طور یکنواخت در طول میلگرد تکرار می‌شود. نبود هرگونه علامت یا وجود نوشته‌های نامشخص و ناخوانا می‌تواند نشانه‌ای از تقلبی بودن محصول باشد. علاوه بر این، محل حک شدن علامت نیز اهمیت دارد؛ در نمونه‌های استاندارد، نشانه‌ها کاملاً منظم و واضح هستند، در حالی که در میلگردهای تقلبی اغلب بدون نظم یا به‌صورت برجسته و ناخوانا درج می‌شوند. بنابراین خریدار باید قبل از خرید به‌دقت این علائم را بررسی و با اطلاعات کارخانه اصلی مطابقت دهد.

آنالیز شیمیایی و بررسی ترکیبات فولاد

میلگرد اصل باید مطابق با استاندارد ملی ایران یا استانداردهای بین‌المللی مانند DIN و ASTM تولید شده باشد. یکی از روش‌های علمی برای تشخیص، بررسی آنالیز شیمیایی محصول است. این آنالیز نشان می‌دهد که میلگرد چه میزان کربن، منگنز، سیلیسیم و دیگر عناصر دارد. درصد کربن نقش مهمی در استحکام و انعطاف‌پذیری دارد؛ اگر بیش از حد باشد میلگرد شکننده می‌شود و اگر کمتر از میزان استاندارد باشد، مقاومت کافی نخواهد داشت. کارخانه‌های معتبر هنگام فروش میلگرد، یک برگه آنالیز رسمی به خریدار ارائه می‌دهند که در آن جزئیات ترکیبات ذکر شده است. میلگردهایی که فاقد این برگه هستند یا اعداد درج شده در آن با نتایج آزمایشگاهی مطابقت ندارد، به احتمال زیاد غیر استاندارد یا تقلبی هستند. برای پروژه‌های مهم، گرفتن نمونه و ارسال به آزمایشگاه معتبر می‌تواند بهترین تضمین برای تشخیص کیفیت واقعی میلگرد باشد.

تست کشش و مقاومت مکانیکی

یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های تشخیص کیفیت میلگرد، تست کشش است. این تست نشان می‌دهد که میلگرد در برابر نیروهای کششی تا چه اندازه مقاوم است و در چه نقطه‌ای دچار شکست یا تغییر شکل می‌شود. میلگرد اصل و استاندارد باید مطابق با حداقل مقادیر ذکر شده در استاندارد ملی مقاومت داشته باشد. در صورتی که میلگرد تقلبی باشد، معمولاً در نیروهای کمتر دچار شکست یا تغییر شکل غیرعادی خواهد شد. علاوه بر تست کشش، آزمایش خمش نیز برای سنجش انعطاف‌پذیری به کار می‌رود. میلگردهای اصل در برابر خم شدن بدون ترک یا شکستگی مقاومت نشان می‌دهند، در حالی که میلگردهای تقلبی به‌راحتی می‌شکنند یا ترک‌های ریز روی سطح آنها پدیدار می‌شود. این آزمایش‌ها در کارگاه‌های بزرگ یا توسط آزمایشگاه‌های تخصصی انجام می‌شود و یکی از قطعی‌ترین روش‌ها برای تشخیص اصل بودن میلگرد است.

راهکارهای خرید میلگرد اصل از مراکز معتبر

یکی از ساده‌ترین اما مؤثرترین روش‌ها برای اطمینان از اصالت میلگرد، خرید مستقیم از کارخانه یا نمایندگی‌های رسمی است. کارخانه‌های بزرگ و معتبر مانند ذوب‌آهن اصفهان، فولاد خوزستان یا فولاد بناب شبکه گسترده‌ای از نمایندگی‌های رسمی دارند که محصولات استاندارد را با ضمانت اصالت عرضه می‌کنند. خرید از واسطه‌های ناشناس یا بازارهای غیررسمی، ریسک دریافت میلگرد تقلبی را چند برابر می‌کند. علاوه بر این، بسیاری از شرکت‌های معتبر خدمات پس از فروش و پشتیبانی ارائه می‌دهند و در صورت بروز مشکل، مسئولیت محصول خود را می‌پذیرند. بنابراین، انتخاب فروشنده معتبر و پرس‌وجو از سوابق کاری او، یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای جلوگیری از خسارت‌های احتمالی است.

بررسی فاکتور خرید و برگه آنالیز کارخانه

یکی از اسناد مهمی که هنگام خرید میلگرد باید به آن توجه کرد، فاکتور رسمی فروش و برگه آنالیز است. در فاکتور فروش، مشخصاتی مانند سایز، تعداد شاخه، وزن کل و نام کارخانه تولیدکننده باید به‌طور شفاف ذکر شود. اگر این اطلاعات ناقص یا مبهم باشند، احتمال وجود تقلب بالاست. علاوه بر فاکتور، برگه آنالیز که از طرف کارخانه صادر می‌شود نیز اهمیت زیادی دارد. این برگه حاوی اطلاعات دقیق شیمیایی و مکانیکی محصول است و نشان می‌دهد میلگرد از نظر ترکیبات و مقاومت کششی با استانداردها مطابقت دارد یا خیر. خریدار باید این برگه را از فروشنده درخواست کند و در صورت نیاز آن را با آزمایشگاه‌های مستقل مقایسه نماید. نبود چنین برگه‌ای یا ارائه نسخه‌های جعلی و غیررسمی، یکی از نشانه‌های واضح تقلبی بودن میلگرد است.خرید مستقیم میلگرد از کارخانه یکی از مطمئن‌ترین و اقتصادی‌ترین روش‌ها برای تأمین نیاز پروژه‌های عمرانی و ساختمانی است

مقایسه قیمت غیرمعمول با نرخ بازار

قیمت میلگرد معمولاً بر اساس نرخ روز فولاد و شرایط بازار تعیین می‌شود و اختلاف‌های جزئی بین کارخانه‌ها طبیعی است. اما اگر فروشنده‌ای میلگرد را با قیمتی بسیار پایین‌تر از نرخ متعارف عرضه کند، باید شک کرد. دلیل اصلی ارزان بودن غیرعادی، استفاده از مواد اولیه بی‌کیفیت، کاهش وزن استاندارد یا حتی جعل برند کارخانه‌های معروف است. بسیاری از خریداران به امید صرفه‌جویی در هزینه، جذب این قیمت‌ها می‌شوند اما در نهایت متضرر خواهند شد. چراکه میلگردهای تقلبی علاوه بر کاهش مقاومت سازه، موجب افزایش هزینه‌های تعمیر یا بازسازی در آینده می‌شوند. بنابراین مقایسه قیمت با نرخ‌های رسمی بورس کالا یا لیست کارخانه‌ها، یک روش ساده اما کاربردی برای تشخیص اصالت میلگرد است. در واقع، اختلاف بیش از حد قیمت، می‌تواند نخستین هشدار برای خریدار آگاه باشد.

برای استعلام به روزترین قیمت میلگرد، مشتریان می‌توانند از طریق تماس مستقیم با کارشناسان فروش آسن بهره ببرند. این کارشناسان با ارائه مشاوره دقیق و به‌روز، اطلاعات کامل در مورد نوسانات قیمتی و شرایط بازار را در اختیار مشتری قرار می‌دهند. همچنین می‌توان از وب‌سایت آسن و یا کانال‌های ارتباطی آنلاین استفاده کنید تا از آخرین قیمت‌ها باخبر شوید و در نهایت با مقایسه قیمت‌ها و کیفیت محصولات، خریدی هوشمندانه و به‌صرفه انجام داد. تلفن: 88885720-021
آدرس: ظفر ‌، خ بنیسی ، پلاک 47 طبقه 3 واحد 1

جمع‌بندی: اهمیت دقت در خرید میلگرد

میلگرد یکی از حیاتی‌ترین مصالح ساختمانی است که کیفیت آن به‌طور مستقیم با ایمنی سازه‌ها ارتباط دارد. وجود میلگردهای تقلبی در بازار یک تهدید جدی برای پروژه‌های عمرانی به شمار می‌رود، زیرا این محصولات اغلب وزن کمتر، ترکیبات شیمیایی نامناسب و مقاومت مکانیکی ضعیفی دارند. بررسی وزن، ظاهر سطح، رنگ، علامت حک‌شده کارخانه، آنالیز شیمیایی و انجام تست‌های کشش و خمش، از مهم‌ترین روش‌های تشخیص میلگرد اصل هستند. با این حال، مطمئن‌ترین راه برای خرید، مراجعه به کارخانه‌های معتبر یا نمایندگی‌های رسمی است که علاوه بر فاکتور شفاف، برگه آنالیز استاندارد نیز ارائه می‌دهند. از سوی دیگر، توجه به قیمت غیرمعمول نیز می‌تواند به‌عنوان یک زنگ خطر جدی در نظر گرفته شود. در نهایت، انتخاب میلگرد اصل نه تنها امنیت و دوام ساختمان را تضمین می‌کند بلکه از تحمیل هزینه‌های سنگین آینده نیز جلوگیری خواهد کرد.

سوالات متداول

۱. آیا می‌توان میلگرد اصل را فقط از روی ظاهر تشخیص داد؟
ظاهر می‌تواند نشانه‌هایی مانند یکنواختی آج یا رنگ طبیعی فولاد را نشان دهد، اما به‌تنهایی کافی نیست. برای اطمینان باید وزن، علامت حک‌شده و در صورت امکان برگه آنالیز نیز بررسی شود.

۲. تفاوت میلگرد ذوب‌آهن با نمونه‌های تقلبی چیست؟
میلگردهای ذوب‌آهن دارای علامت مشخص ESCO، وزن استاندارد و آج‌های کاملاً یکنواخت هستند. نمونه‌های تقلبی معمولاً وزن سبک‌تر، آجی نامرتب و فاقد علامت معتبر دارند.

۳. اگر فروشنده برگه آنالیز ارائه نداد، چه باید کرد؟
در چنین شرایطی بهتر است از خرید خودداری کنید یا نمونه‌ای از میلگرد تهیه کرده و آن را برای آزمایش شیمیایی و مکانیکی به آزمایشگاه معتبر ارسال نمایید.

۴. آیا اختلاف قیمت کم بین فروشندگان به معنی تقلبی بودن است؟
اختلاف اندک در قیمت طبیعی است، اما اگر قیمتی بسیار پایین‌تر از نرخ رسمی بازار یا بورس کالا ارائه شد، باید به اصالت محصول شک کنید.

۵. بهترین راه برای اطمینان کامل از اصالت میلگرد چیست؟
بهترین روش، خرید از کارخانه یا نمایندگی‌های رسمی به همراه دریافت فاکتور معتبر و برگه آنالیز است. این دو مدرک مهم‌ترین ضمانت برای اصل بودن محصول به شمار می‌روند.